vitruta - Sıfır Atık 5R Yaklaşımı

Sıfır atık yaklaşımının en öncelikli basamağı atık üretmemektir. Dolayısıyla atık oluşumuna sebebiyet verecek her türlü sürecin önüne geçmek için tüketim alışkanlıklarını değiştirecek yöntemler benimsenmelidir.

Ürünlerinizi yeniden kullanılabilir, geri dönüştürülebilir, dayanıklı, kompostlanabilir, sürdürülebilir içeriklerle tasarlayın ve bu prensipleri göz önünde bulunduran tedarikçilerden satın alma yapın. Tasarım süreçlerinde, sıfır atık hiyerarşisi doğrultusunda kararlar verin. Ürün içeriklerini belirlerken, nihai ürünün yaşam döngüsünün sürdürülebilirlik ve döngüsel ekonomi ilkelerine hizmet etmesi gerektiğini unutmayın.

Üretim süreçlerinizde, hangi noktalarda düzenleme/geliştirme yapılabileceğinizi adım adım gözden geçirin, gerekliyse talimatlar oluşturun ve sisteminizi atık oluşumunu en aza indirecek şekilde yeniden kurgulayın.

Tedarikçilerinizin çevre dostu uygulamalarıyla ilgili bilgi edinerek bir değerlendirme mekanizması kurun. Atık oluşumuyla ilgili yaklaşımlarına geri bildirimler verin ve sürekli gelişime teşvik edin. Gerekli uygulamaları hayata geçirmeyenlerden satın alma yapmayın. İhtiyaçlarınızı yeniden değerlendirin ve alacağınız her ürüne doğa dostu alternatifler arayın.

Gereksiz tüketime sebep olan süreçleri tespit edin. Kapalı döngü sistem kurmanıza engel olan malzemeleri belirleyin ve bunların kullanımını aşamalı olarak bırakın.

Yerel ekonomiyi destekleyecek ve teşvik edecek sistemleri benimseyin ve bu konuda politikalar oluşturun.

Sıfır atık işleyişine uyum sağlamaktaki ikinci adım atığı kaynağında azaltmaktan geçer. Kullanım ömrü uzun, sürdürülebilir malzemelerden yapılmış, yeniden kullanım fırsatı olan ürünleri kullanarak atığınızı kaynağında azaltabilirsiniz. Toksik madde içeren, çabuk bozulabilen, tek kullanımlık ürünlerin kullanım alanlarını ve satın alabileceğiniz diğer alternatifleri gözden geçirerek bu ürünlerin kullanımına son verin.

Ürün ve hizmet satın alma süreçlerinizi, ekolojik ayak izi en aza indirilecek şekilde gözden geçirin. Tekrar tekrar geri dönüştürülebilecek malzemeleri kullanmaya özen gösterin.

Operasyonlarınızı, atık oluşmadan önce elimine edecek şekilde tasarlamak süreç verimliliğinizi de arttıracaktır.

Ambalajlarınızın, kolilerinizin boyutlarını ve miktarlarını yeniden gözden geçirin, ofislerinizde ve üretim sahanızda kağıt kullanımını azaltmak için dijitalleşmeye özen gösterin.

Bir sonraki adım, kullanım ömrü uzun ve defalarca kullanılabilir ürünler tasarlamak ve kullanmaktır. Aynı şekilde, üretim süreçlerinde kullanılan malzemelerde tekrar kullanılabilir materyaller arasından seçilmelidir. Satın aldığınız tek kullanımlık ürünlerin listesini çıkartarak, tekrar kullanılabilir hangi malzemelerle değiştirilebileceğini değerlendirin.

Kullandığınız malzemelerin bakım ve onarımlarını yaparak işlevini koruyacak şekilde kullanım ömrünün uzatılmasını sağlayın.

Ürünlerinizi, birden fazla fonksiyonda kullanılabilecek şekilde tasarlayın. Palet ve nakliye konteynırlarınızı yeniden kullanıma uygun ve dayanıklı malzemelerden seçin. Gıda hizmetlerinizde tek kullanımlık malzemeler yerine, yeniden kullanılabilir ürünlerin tercih edilmesine özen gösterin.

Organik atıklarınızı hayvanların tüketmesine uygun şekilde ayrı toplayın, bunları barınaklara veya ilgili topluluklara bağışlayın.

Sıfır atık yaklaşımında bir sonraki adım yeryüzündeki kaynakları toprağa yeniden döndürmeyi amaçlayan kompostlama adımıdır. Çöplerdeki atık kompozisyonunun çok büyük bir yüzdeliğini organik atıklar oluşturmaktadır. Gıda israfıyla ilgili veriler sadece çevresel ve ekonomik sorun olarak değil aynı zamanda sosyal bir sorun olarak da gün yüzüne çıkmaktadır. Dünyada her 5 saniyede 1 çocuk açlıktan ölürken, bununla birlikte her 5 saniyede 300 ton gıda israf edilmektedir. Üretilen toplam gıdanın 3’te 1’i kaybedilmekte veya çöpe atılmaktadır. Oluşan gıda atığının %60’ı engellenebilir durumdadır. Gıda israfının önüne geçmek için öncelikle tüketim alışkanlıklarının değiştirilmesi gerekmektedir. Daha sonrasında sırasıyla insanlar, hayvanlar ve doğa için faydaya çevrilecek yöntemler kullanılmalıdır.

Kompost, organik atıkların doğru koşullar sağlanarak çürümesi ve gübreleşmesi sonucu oluşan ürüne verilen isimdir. Gıda atıklarını kompost yapabilmek için mutlaka bir bahçeye veya geniş bir alana ihtiyaç bulunmamaktadır. Birçok kompostlama yöntemi mevcuttur.

Organik atıkların, kaynağında ayrı toplanabilmesi için gerekli toplama ekipmanlarını yerleştirin. Kompostlanabilir atıklarınızı diğer atıklarınızdan ayrı olarak toplayın. Yemek servisi operasyonlarının, mola alanlarının ve organik atıkların üretildiği diğer tüm yerlerde ayrı toplama yapılmasını sağlayın. Sonrasında uygun alanınız varsa, anaerobik yöntemle kompost elde edebilir, oluşan kompostu yeşil alanlarınızda toprak zenginleştirici olarak kullanabilir ve kendi gıda ürünlerinizi yetiştirebilirsiniz. İşletmenize uygun olan yöntemi seçerek, organik atıklarınızı toprağa yeniden kazandırın.

Döngüsel ekonomi kavramında zincirin son halkasını geri dönüşüm oluşturur. Sıfır atık prensibinde kaynağında ayrıştırma yapıldıktan sonra atıklar için en son çare atığın geri dönüşümüdür. Tüketilen enerji ve kaynak kullanımı da dikkate alındığında geri dönüşüm, doğa dostu tercihlerinizde son sırada yer almalıdır.

Organikler de dahil olmak üzere malzemelerinizin yeniden kullanılabilir ve geri dönüştürülebilir olmasına özen gösterin.

Ofislerinizde ve üretim sahanızda atıkları birbirini kontamine etmeyecek şekilde ayrı toplamayı ihmal etmeyin.

Atıklarınızı geri dönüşüme gönderdiğinizde, gittiği nihai destinasyonda gerçekten geri dönüştürüldüğüne emin olun. Geri dönüştürülebilir atıklarınızı teslim ettiğiniz taşıyıcılardan denetim yapmasını isteyebilir, atıklarınızın hangi ürünlere dönüştürülmek için kullanıldığını öğrenebilirsiniz.